Câu chuyện ghi lại giai đoạn từ 30/4/75 đến thời điểm có chương trình HO.
Một cảnh đời bi thảm sau cuộc chiến. Người đàn ông bị tập trung cải tạo, đói khát, bệnh tật, lao động
khổ sai, không ngày về. Người đàn bà ở nhà với đàn con dại, bị phân biệt đối xử, phải lao vào đời để
kiếm miếng ăn. Những phản trắc, lọc lừa, ngoại tình, xác thịt, được viết một cách trung thực với đầy
đủ vóc dáng và nhân diện của từng nhân vật. Trong truyện còn ghi lại một thời buổi nhiễu nhương của
đất nước trước và sau 30/4/75, các tướng công sứ quân cát cư từng vùng. Tôn giáo, Đảng phái, Sinh Viên
học sinh tranh đấu rồi Hộ khẩu, lý lịch, tham ô, hủ hóa.
* * *
Chương Tám
Đã năm giờ chiều. Soại loay hoay dọn những hàng còn lại, cũng chẳng còn bao nhiêu. Hôm nay là ngày
cuối buôn bán chợ trời, anh thấy nhẹ người một chút. Đã gần nửa tháng làm ăn tại đây, ngày nào cũng
như ngày nào. Soại dậy thật sớm, vệ sinh qua loa rồi đi xuống mười bậc thang lầu ra đường, đón xe buýt
đến đây. Anh giăng lên những tấm bạt, rồi vào kho lấy hàng ra sắp trên những chiếc kệ, xong đâu đó
anh mới đi lại chỗ quán cà phê vỉa hè mua một ly đen uống cho tỉnh táo người. Khoảng chín giờ Phố mới
đạp xe tới. Soại có tính nễ bạn, biết Phố ở tuốt tận dưới Thanh Đa, đạp xe đạp lên đây cũng mất bốn
mươi lăm phút, nên Soại đồng ý mình ra dọn hàng trước. Phố lên chỉ xem qua hàng hóa, hàng nào còn hàng
nào hết, rồi đạp xe đi thu mua hàng. Còn lại một mình Soại vừa chào mời khách, vừa bán, vừa thu tiền,
nên anh cũng mệt ứ hơi. Tuy nhiên anh cũng thấy vui vui vì công việc chiếm hết khoảng thời gian của
anh, anh không có thì giờ suy nghĩ viễn vông. Thỉnh thoảng buồn quá, anh rủ Phố về phòng mình ở, mua
xị rượu đế và một ít xí quách về cùng nhậu cho vui, thế thôi. Đôi lúc anh cũng muốn quên mình đi,
hoàn cảnh này, nhớ đến, lo lắng mãi, tính toán mãi chắc điên cái đầu.
Hồi chiều, trước khi đi, Phố dặn:
- Mày dọn hàng nhớ đem số hàng còn lại qua sạp bên cạnh, tau nghĩ giờ đến tối cũng không bán được bao
nhiêu đâu. Tau đã kê số hàng còn lại cho họ và nhận tiền rồi. Mấy tấm bạt đem trả lại cho chủ thuê.
Xong mày đợi tau. Chút nữa tau sẽ trở lại đây với Thủy Trúc, giới thiệu cho mày biết mặt rồi cùng về
nhà mày nhậu một bữa, rồi chia tay.
Soại nghe lời bạn và lo làm xong công việc của mình. Anh thầm nghĩ, bán ở đây, nếu chịu cực chịu khổ,
cũng có lời. Nghề nào cũng vậy, chăm chỉ, tận tụy sẽ thành công. Mới bán được gần nửa tháng thôi mà
anh nhẫm tính đã có lời kha khá. Ngoài số tiền anh lấy hằng ngày để ăn uống, cà phê, đi xe buýt,
anh thấy số vốn có lên, ít nhất cũng lời được năm ngàn về phần anh. Như vậy phần anh sẽ được mười lăm
ngàn. Anh dự định sẽ gởi về cho vợ mười ngàn cho vợ vui. Còn lại, ngày mai anh đi trình diện học
tập, anh chỉ đem theo năm ngàn thôi. Mười ngày đi học tập sẽ qua rất nhanh, và anh cố ăn tiêu dè
sẻn. Sáng mai trước khi đi trình diện anh sẽ ghé chị Vân gởi tiền về cho Nại Hiên.
Phố và Thủy Trúc đèo nhau trên chiếc xe đạp. Phổ đã kể chuyện Thủy Trúc cho Soại nghe, nói là một
người quen cũ ở Pleiku, nàng là ca sĩ, đã có một thời Phố đã mê. Bây giờ gặp lại, tình cũ không rủ
cũng tới. Phố đã dấu đi dự tính ra đi của hai người, dấu đi Thủy Trúc có một thời là bồ ông tướng.
Phố muốn loè Soại về tính đào hoa của mình cũng như tính đa tình của mình nữa.
Soại không có ý kiến gì. Đôi bạn mới gặp lại nhau, mới làm ăn chung và tương lai cũng chẳng có gì ràng
buộc nhiều, nên anh không có ý kiến. Anh cũng mới biết gia đình Phố, vợ và các con đang ở Thanh Đa.
Có một lần anh tới chơi, thấy cuộc sống cơ cực lắm. Anh nghĩ, mối tình này Phố cũng chỉ qua đường.
Với lại, thường thường, mối tình với ca sĩ chỉ là những mối tình văn nghệ mà thôi.
Phố hôm nay vui vẻ ra mặt, anh dựng xe rồi cùng Thủy Trúc bước vô chỗ Soại đang xếp đồ đạc. Cũng đã
xong, mấy món hàng hàng đã đem qua cho sạp bên cạnh, mấy tấm bạt trả lại cho chủ nhà cho thuê. Soại
phủi tay, khoẻ, thế là xong, là hết hàng ngày dang dưới nắng chói chan chào mời khách. Thấy Phố và
Thủy Trúc bước vào, Soại tươi cười đứng lên. Phổ chỉ Soại rồi giới thiệu:
- Đây là anh Soại, bạn cùng học với anh thời trung học, nay buôn bán chung với anh. Còn đây là Thủy
Trúc, mình đã nói với Soại rồi, từ Pleiku di tản về đây. Ban gái mình.
Soại nghiêng chào Thủy Trúc, Thủy Trúc hôm nay bận quần tây đen sẩm, áo sơ mi ngắn tay màu hoa khế,
trông rất xinh. Anh nghĩ, Thủy Trúc như một cô học trò thơ ngây hơn là một ca sĩ. Nàng nhỏ bé quá.
Soại nói nhỏ:
- Hân hạnh được biết chị.
Thủy Trúc nói lại:
- Nghe anh Phố nói nhiều về anh, hôm nay em mới đến thăm anh được. Em quen với anh Phố từ ngày còn ở
Pleiku.
Phố nói xen vào:
- Xong hết rồi hả Soại, thôi bây giờ mình về nhà mày nhé. Tau chở Thủy Trúc lại chỗ chợ ông Tạ mua ít
đồ nhậu và chai rượu về uống chơi để tiễn biệt. Mai mình đi trình diện rồi, biết có còn gặp nhau nữa
không?
Soại hơi khựng lại vì câu nói của bạn. Nhưng anh cũng nói theo:
- Thôi tau về nhà trước tắm rửa chút đã, rồi chờ hai bạn nha.
Phố và Thủy Trúc đèo nhau trên xe đạp, còn Soại đi bộ lên đến lăng cha Cả đón xe buýt về ngã tư Bảy
Hiền.
* * *
Buổi tối.
Ba người ngồi trên nền nhà, ở giữa trải mấy tờ giấy báo. Phố đã mua một con gà quay, một ít lòng heo
thêm một mớ rau sống. Thế là đủ một bữa nhậu. Thủy Trúc ngồi bên Phố, nàng ăn tô mì Phố mua từ tiệm
ông già người Tàu tại ngã ba ông Tạ.
Ngày trước, nàng đã nhiều lần đến tiền đồn hát cho lính nghe, đã từng ăn cơm gạo sấy với thịt hộp,
thịt ba lát, từng núp hầm để tránh pháo kích, từng di tản chạy lạc trong rừng đói khát cả tuần, thì
sá gì chuyện nhậu nhẹt của mấy ông sĩ quan bại trần này.
Phố nói:
- Tau không ngờ gặp lại mày ở chốn này. Mình lưu lạc nhau mỗi người một ngã, gặp nhau được là mừng.
Rất tiếc là không như ngày trước, mình mất hết nên nay mình chỉ vui với nhau bằng rượu đế, uống đi
Soại. Nào, dô, dô đi.
Soại cầm ly lên, anh xoay qua Phố, rồi qua Thủy Trúc:
- Mời Thủy Trúc uống một ly với tụi tôi cho vui.
Thủy Trúc nói:
- Mời hai anh đi, em không biết uống rượu, em uống nước trà đá được rồi.
Soại đưa ly qua phía Phố, hai người cụng một cái, rồi cả hai cùng nâng ly uống cạn. Ly rượu nóng,
chảy từ cổ xuống ngực, bụng. Rượu chạy tới đâu, thấm tới đó.
Phố nói:
- Mày thấy rượu này uống không tệ chứ, tau khoái rượu Gò Đen vì uống không nồng.
Phố quay qua Thủy Trúc, anh gắp thịt gà bỏ vào tô mì Thủy Trúc. Thủy Trúc ăn uống nhỏ nhẹ, như một con
mèo con.
Hai người đàn ông có rượu vào thì lời ra sang sảng. Phố bắt đầu nói, anh kể lại những ngày đi lính
đóng ở Pleiku, anh quen biết nhiều, từ các sĩ quan cao cấp đến các tướng lãnh:
- Khi mất Ban Mê Thuột thì Pleiku cũng rung rinh. Tiểu đoàn 610 Truyền Tin Diện Địa tuy là một đơn vị
không tác chiến nhưng mình cũng trang bị súng ống, nón sắt, áo giáp đầy đủ. Bọn mình chuẩn bị tử thủ
Pleiku. Nhưng không ngờ lại có lệnh di tản chiến thuật chứ có đánh đấm gì đâu. Chạy như một bầy vịt.
Soại:
- Chứ mình từ Sư Đoàn 2 di tản thì sao, còn tệ hơn bầy vịt nữa. Khi tiểu đoàn mình rút xuống bãi biển
Chu Lai thì Việt cộng pháo kích theo, bọn mình lên tàu chạy ra xa nhìn vào thì thấy như một biển lửa,
bọn nó pháo kích cả mấy ngàn quả.
Thủy Trúc chen vào:
- Thôi bỏ chuyện lính tráng của mấy anh đi, nói hoài chuyện lính tráng, chuyện di tản chỉ làm mình
buồn thêm. Bây giờ mình nói chuyện văn nghệ, em sẽ hát cho hai anh nghe những bản nhạc nào hai anh
thích, em làm em gái hậu phương đây.
Có chút hơi rượu vào, hai chàng không còn sợ nữa. Thủy Trúc hát Tình Thư Của Lính rồi Lính Xa Nhà, rồi
Người Yêu Của Lính, rồi Một Mai Giã Từ Vũ Khí. Giọng nàng như có một âm vang buồn não nuột, đưa hai
chàng trai trẻ trở lại một ngày trước đây không lâu, còn khoác trên mình chiếc áo trận.
Soại đã say khướt, anh nằm gục xuống sàn. Giọng của Thủy Trúc đâu đó, bay bay trong giấc mơ anh.
Khi thức dậy, nắng đã lên bên ngoài, hai người bạn đã đi. Phố để lại cho Soại mười lăm ngàn đồng trên
ghế. Soại cầm lấy xấp tiền đếm qua rồi bỏ vào trong bóp, định bụng một chút nữa dọn dẹp xong, trả căn
phòng. Anh sẽ đem tiền xuống nhờ chị Vân gởi về cho Nại Hiên.
